bianca nicholson's List: Poetry (Afrikaans)

  Vergewe en vergeet
 
  Dat gij niet vergeet   de dingen die uwe
  ogen gezien hebben. (Deut 4:9).
 
  Daar het 'n doringboompie
  vlak by die pad gestaan,
  waar lange ossespanne
  met sware vragte gaan.
 
  En eendag kom daarlanges
  'n ossewa verby,
  wat met sy sware wiele
  dwars-oor die boompie ry.
 
  "Jy het mos, doringstruikie,
  my ander dag gekrap;
  en daarom het my wiele
  jou kroontjie platgetrap."
 
  Die ossewa verdwyn weer
  agter 'n heuweltop,
  en langsaam buig die boompie
  sy stammetjie weer op.
 
  Sy skoonheid was geskonde;
  sy bassies was geskeur;
  op een plek was die stammetjie
  so amper middeldeur.
 
  Maar tog het daardie boompie
  weer stadig reggekom,
  want oor sy wonde druppel
  die salf van eie gom.
 
  Ook het die loop van jare
  die wonde weggewis -
  net een plek bly 'n teken
  wat onuitwisbaar is.
 
  Die wonde word gesond weer
  as jare kom en gaan,
  maar daardie merk word groter
  en groei maar aldeur aan.

  the rise and fall of the   afrikaans empire
 
  "You reached for the secret too soon -
  You cried to the moon" PINK FLOYD
 
  Langs die ou grondpad
  Het 'n doringboompie gestaan.
  Ossewaens en Model T's
  het elke week verby gegaan -
  Families het later
  Piekniek gehou in sy skadu,
  By die water
  Van die stroom
  Met hampers en kiste bier.
  So is die Afrikanervolk gebore;
  Babalaas en loom,
  'n Burp wat eggo
  Verby dorindraad, blokhuis
  En die verveelde doringboom.
 
  Geen Engelse wa het hom vertrap nie -
  Hy het homself ingeperk, verdors, verknel,
  Toe, op 'n dag,
  Die bouers in hul blikhuisies kom werk
  Aan 'n nuwe hoofweg; glad en snel
  Vir môre se toeriste
  In hulle fur-en-chroom-ses-silinder-doodskiste
 
  Vandag weet niemand van die doringboom
  En slegs 'n skelet
  Is sigbaar in die nag
  En, as jy naby genoeg stap
  Tussen die kliperts en die kriekies
  Hoor jy nog die gelag van kinders
  Waar families vleis gebraai het -
  Die doringboom is dood
  En gister se geskater
  Met blikkoppies by die water
  Is versteen vir 'n nuwe nageslag
  In muf swart bladsye
  En geel kiekies.
 
  'n Stukkende stofpad
  Bak nog agtermiddags in die son
  Met disselbos en klitsgras geplavei
  As afgeleefde monument
  Vir reisigers uit die ou tyd
  Maar 'n eeu moes end
  En inkeer op homself, going, going, gone...
  Stil, herders van die volk, leiers van die warboel-trekkery
  Want die era van die doringboom is klaar verby.

  Verlore Stad
 
  In die reën wat verby is
  ver dag en verlore stad
  van akkers van duiwe vol dagbreek
 
  was my hande die ene eekhorinkie
  vinnig sku maar voorbereid
  ver dag en verlore stad
 
  deur al die mense het jy gekom
  met 'n eenvoudige glimag
  soos van 'n lang reis
 
  en die reën wat verby is
  het hom verwarm aan my lyf
  die reën van rook en oker
 
  wat ruik na jou hande skoongewas
  na warm duiwe en die oop
  oranje papawer van die lug

  Korreltjie sand 
 
  Korreltjie korreltjie sand
  klippie gerol in my hand
  klippie gesteek in my sak
  word korreltjie klein en plat
 
  Sonnetjie groot in die blou
  ek maak net 'n ogie van jou
  blink in my korreltjie klippie
  dit is genoeg vir die rukkie
  Kindjie wat skreeu uit die skoot
  niks in die wêreld is groot
  stilletjies lag nou en praat
  stilte in Doodloopstraat
 
  Wêreldjie rond en aardblou
  korreltjie maak ek van jou
  huisie met deur en twee skrefies
  tuintjie met blou madeliefies
 
  Pyltjie geveer in verskiet
  liefde verklein in die niet
  Timmerman bou aan 'n kis
  Ek maak my gereed vir die Niks
 
  Korreltjie klein is my woord
  korreltjie niks is my dood

  Allerliefste, ek stuur   vir jou 'n rooiborsduif
 
  Allerliefste, ek stuur   vir jou 'n rooiborsduif
  want niemand sal 'n boodskap wat rooi is skiet nie.
  Ek gooi my rooiborsduif hoog in die lug en ek
  weet al die jagters sal dink dis die son.
  Kyk, my duif kom op en my duif gaan onder
  en waar hy vlieg daar skitter oseane
  en bome word groen
  ek hy kleur my boodkap so bruin oor jou vel
   
  Want my liefde reis met jou mee,
  my liefde moet soos 'n engel by jou bly,
  soos vlerke, wit soos 'n engel.
  Jy moet van my liefde bly weet
  soos van vlerke waarmee jy nie kan vlieg nie
   
   
 
  (Jou brief is   wonderlik)
  Jou brief is wonderlik,   nog groter en ligter
  as die gedagte aan 'n blom wanneer die droom
  tuingrond is,
  jou brief gaan oop iets ontvou
  en van buite kom daar lug kom daar woorde
  kom ruimte,
 
  ek het in groen weivelde geslaap
  ek het op die rand van die dal van doodskaduwee
  in die laaste nagwaak
  gelê en luister hoe die veroordeeldes
  deur gange in die grond gelei word,
                                                     hoe hulle sing
 
  met die asems in die monde
  soos inwoners wat op vertrek staan
  omdat die stad brand, hoe hulle sing
  met die asems soos boeie,
                                       hoe hulle sing,
  hulle wat van die donker in die lig gaan spring
  hulle wat gepos gaan word na 'n bestemminglose adres,
  en ek het die onheil gevrees
 
  die tafel voor my aangesig teenoor my teënstanders
  is leeg, ek het as op my hoof,
  my beker is leeg,
 
  en ek het na jou brief gevlug en gelees
  van die lemoenboompie oortrek van wit bloeisels
  wat oopgaan met die son,
  ek kon dit ruik op die balkon,
                                          ek kan jou ruik
 
  nog heerliker en ligter as die gedagte aan 'n blom
  in hierdie donker nag,
 
  ek sal aan jou woorde aan die lug hang,
  gee dat ek in jou brief mag woon
  in lengte van dae
 
  envoi,
  jou brief is wonderlik, nog groter en ligter
  as die gedagte aan 'n blom wanneer die droom
  tuingrond is,
  jou brief gaan oop iets ontvou
  en van buite kom daar lug kom daar woorde
  kom onthou,

Joan Hambidge

Route 66

In 'n karaoke bar 
downtown Boston 
kweel 'n jazz-sangeres 
"Route 66". Sy steel die hoë 
note soos 'n diva rose vang; 
dan brom sy in 'n diep binnensmondse bas 
oor die lewe, oor die lewe 
wat verbygaan. In die karaoke bar 
downtown Boston ja downtown Boston 
kyk die digter hoe die jazz-sangeres 
op die maat van 'n bekende lied 
kweel en kwinkeleer en uitbrei  
bysit en wegneem wegneem en bysit 
dit haar eie maak soos  
Ella Fitzgerald lullaby sy ons 
maak ons wakker nes die gedig 
'n jazzerige-weergawe word  
van die oorspronklike toneel 
vol uitgeworpenes, "operasangers" 
en ander brommers wat probeer sing 
probeer sing maar nooit maar nooit 
die eerste, oorspronklike lied  
regtig so goed kan vertolk nie. 

’n Gedig plagieer die werklikheid

In Indië word die linkerhand 
gebruik om die afvalskotjies mee op te vang; 
hierom groet of eet mens nooit met hierdie hand. 
Vir 'n gedig hou die digter ook die hand uit 
(biesie biesie bame, vou die handjies same) 
vir 'n digterlike inval. Dit begin met 'n melodie 
soos Frank Sinatra wat kweel in 'n ou skoenwinkel 
"It's raining pennies from heaven" (dit was gister, 
nietemin) plus die milieu (verkieslik vreemd: Cambridge, Mass. 
met die aanbreek van die ontglippende lente) en 'n getob  
oor presies wát het in T.S. Eliot se melancholiese gemoed  
gebeur met "April is the cruellest month". Nog is het einde 
niet. Soos daardie kakvangertjie in Indië is die digter 
hier bewus van uitskot. Alvorens die vers lewe kry, 
stol alle liggaamsfunksies. Selfs 'n angsaanval knyp 
aan die keel. Sê nou net die vers is kriptomnesia? Of afgekyk? 
Hoeveel erkenning? Word 'n voetnoot ná die kindergebedjie, 
Frank Sinatra of T.S. Eliot behoef? Is boetedoening nodig 
soos Here vergeef haar, want sy weet nie wat sy uitskyt nie 
en boonop is sy nie meer die mens wat sy was nie.  
Inderdaad soos ’n soort Salomo meen: 
Daar is niks nuuts in die digterlike kryt nie! 

Die anatomie van jaloesie

Ek is jaloers op hulle. Op die een 
Wat volmaakte seuns uit jou skoot kon haal. 
Wat werklike bloed en naelstring kon sien: 
geen afbeelding of kloning of nabootsing. 
’n Kind wat beur en stoot teen die ingewande van sy moeder, 
my geliefde minnares. Ek is nydig op hom wat amper pa 
gestaan het vir ’n ongebore kind wat iewers tussen een of twee maande 
stom gebore is en nooit jou lewensvuur of drif sou smaak nie. Ek is venynig oor  
hom wat eerste met sy harde geslag in jou nou, maagdelike ingang durf boor het. 
 
Ek is woedend oor dit wat hulle kon verower en wegneem en wen.  
Omdat hulle dieper in jou kon wees as wat ek ooit – al smag ek hoe – 
kan wees. Hoor my aan (en vergeet om liefdeswil van Freud en lesbiese jaloesie): 
 
Ek wens ek kan ’n kind uit jou kloon 
’n kind wat op haar nes jy lyk 
wat elke merkie op jou lyf ook op hare dra 
’n kind wie se mondjie op joue trek: 
af wanneer mismoedig; op in vreugde – 
veral, veral ’n kind met jou mond: 
teersag, volmaak en lieflik rond. 
 
Maar alles bly afbeelding, verbeelding 
In ’n onvolmaakte, jaloerse gedig. 
 
Op 45 die hereweet, brand my hart nes in die eerste skrif.